Niepłodność jest problemem coraz to powszechniejszym, a osoby zmagające się, przeprowadzają często długie diagnozy, aby odnaleźć jej kliniczną przyczynę. Naturalna zdolność do poczęcia sprawia, że potomstwo jest pragnieniem wielu par. Niestety pomimo to organizm ludzki czasami nie daje takiej możliwości. Okazuje się, że osoby dotknięte niepłodnością mogą również doświadczać różnorodnych problemów emocjonalnych, co z kolei może przyczynić się do utrudnień w poczęciu dziecka. W tym artykule dowiesz się, w jaki sposób psychoterapia może wspierać leczenie niepłodności.
Holistyczne podejście do emocjonalnych i fizjologicznych wyzwań
Na problem niepłodności w ujęciu psychologicznym należy spojrzeć wieloaspektowo jako możliwa przyczyna trudności emocjonalnych i w związku z tym niepowodzenie w zapłodnieniu oraz jako skutek, czyli do jakich trudności emocjonalnych może prowadzić niepłodność. I choć rzeczywiście często wyniki badań wskazują, że przyczyna niepłodności nie jest oczywista, warto na nasz organizm spojrzeć w ujęciu holistycznym i poszukać nieco głębiej.
Na co dzień jesteśmy narażeni na całe mnóstwo czynników stresowych, powodujących wzmożone napięcie emocjonalne, zaburzających właściwe funkcjonowanie organizmu. Stres może bezpośrednio wpływać na układ immunologiczny czy hormonalny, co ma szczególne znaczenie w czasie starań o potomstwo. Związek między wysokim poziomem „hormonu stresu” a niepłodnością jest zbadany naukowo. Może być też pośrednią przyczyną innych chorób, takich jak PCOS czy endometrioza. Z kolei gdy zaburzone zostanie działanie układu odpornościowego, organizm może traktować komórki rozrodcze jako wroga i wysyłać przeciwko nim przeciwciała, uniemożliwiając zapłodnienie.
Skutki emocjonalne leczenia niepłodności
Skutki leczenia niepłodności mogą być dotkliwe, poniżej zostały przedstawione możliwe skutki emocjonalne dla osób starających się o potomstwo.
- Stres i lęk – obawy związane z niepewnością co do przyszłości, niepewność co do wyników leczenia oraz presja społeczna mogą znacząco wpływać na samopoczucie i zdrowie psychiczne.
- Depresja – osoby zmagające się z niepłodnością mogą doświadczać depresji z powodu długotrwałego stresu i frustracji związanej z niepowodzeniem w poczęciu dziecka.
- Poczucie straty i żałoby – taka sytuacja może prowadzić do poczucia straty i żałoby z powodu utraconej możliwości biologicznego rodzicielstwa. Osoby dotknięte niepłodnością mogą odczuwać żal z powodu braku możliwości doświadczenia macierzyństwa lub ojcostwa w sposób naturalny.
- Izolacja społeczna – może prowadzić to również do uczucia izolacji społecznej, szczególnie gdy inne kobiety wokół doświadczają ciąż, a samemu brakuje tego doświadczenia. Izolacja może być również wynikiem trudności w rozmowie z innymi o problemach związanych z niepłodnością, co może powodować uczucie osamotnienia.
- Złe samopoczucie i obniżone poczucie własnej wartości – wiele osób z niepłodnością może odczuwać obniżone poczucie własnej wartości i obniżony nastrój, szczególnie gdy porównują się z innymi, którzy osiągnęli rodzicielstwo.
- Napięte relacje z partnerem – napięcie wynikające ze starań o dziecko może wywierać duży nacisk na relacje partnerskie. Stres związany z leczeniem i niepewność co do przyszłości może powodować konflikty i napięcia między partnerami.
W czym może pomóc psychoterapia?
W tej delikatnej dziedzinie zdrowia, gdzie stres i emocje odgrywają znaczącą rolę, psychoterapia może stać się ważnym wsparciem. Pomimo iż nie istnieje bezpośrednia ścieżka, przez którą psychoterapia może „leczyć” niepłodność, to jednak oferuje ona narzędzia pomocne w radzeniu sobie z tym emocjonalnym ciężarem. Psychoterapia może przyjąć formę terapii indywidualnej, grupowej, konsultacji i rozmowy, psychoedukacji lub grupy wsparcia. Oto kilka wniosków płynących z badań na ten temat.
- Bezpieczne miejsce do wyrażenie trudnych emocji
Dla wielu par starających się o dziecko, diagnoza niepłodności przychodzi z ogromnym ciężarem emocjonalnym. Poczucie straty, frustracja, a czasem nawet poczucie winy mogą przytłaczać. W takim kontekście, psychoterapia oferuje przestrzeń do wyrażania i przetwarzania tych skomplikowanych uczuć.
- Redukcja stresu i lęku
Czas związanym z leczeniem oraz oczekiwaniem na wyniki badań i procedur leczniczych może wywoływać stres i lęk. Psychoterapia, szczególnie podejścia skoncentrowane na redukcji stresu, techniki relaksacyjne, mogą pomóc w radzeniu sobie z nadmiernym napięciem. To z kolei może stworzyć lepsze warunki dla zdrowia reprodukcyjnego.
- Wsparcie dla pary
Napięcie wynikające z tej sytuacji często wpływa nie tylko na człowieka, ale również na relacje. Psychoterapia par może pomóc obojgu partnerom lepiej zrozumieć swoje uczucia, skuteczniej się komunikować i wspierać w tej trudnej podróży.
- Odbudowa poczucia kontroli
Osoby starające się o dziecko mogą czuć się bezsilne. Praca z terapeutą może pomóc w odbudowaniu poczucia kontroli nad własnym życiem, a także wesprzeć w rozwoju strategii radzenia sobie z niepewnością.
- Poprawa zdrowia psychicznego
Udział w psychoterapii może zmniejszyć poziom depresji i poprawić ogólne samopoczucie osób zmagających się z bezowocnymi staraniami o dziecko.
- Alternatywne ścieżki rodzicielstwa
Często psychoterapia pomaga w rozważeniu i akceptacji alternatywnych ścieżek rodzicielstwa, takich jak adopcja czy zapłodnienie in vitro. Terapeuta może wspierać w procesie podejmowania decyzji i przygotowania się emocjonalnie na te możliwości.
- Znalezienie wsparcia
Warto rozważyć wsparcie psychologiczne w kontekście niepłodności i dobrać terapeutę specjalizującego się w problematyce zdrowia reprodukcyjnego lub mającego doświadczenie w pracy z osobami doświadczającymi niepłodności. Profesjonalista ten może zaproponować indywidualne lub grupowe sesje terapeutyczne, które dostarczą narzędzi do radzenia sobie z tymi emocjonalnymi wyzwaniami.
- Poprawa jakości życia
Psychoterapia może pomóc osobom z niepłodnością w radzeniu sobie z poczuciem straty i kryzysu tożsamości, które często towarzyszą doświadczeniu niepłodności. Przeżywanie kryzysu emocjonalnego przy wsparciu terapeuty może poprawić jakości życia.
- Zwiększenie skuteczności leczenia
Osoby uczestniczące w psychoterapii mogą być bardziej skłonne do przestrzegania zaleceń leczenia medycznego, co może zwiększyć skuteczności procedur leczniczych. Istnieją wyniki badań, wskazujące na poprawę jakości nasienia u mężczyzn, uczestniczących w programach terapeutycznych oraz grupy badawcze, w których mężczyźni ocenili wsparcie, jakie otrzymali, jako pomocne i przydatne.
Podsumowując, choć psychoterapia nie oferuje bezpośredniego rozwiązania problemu niepłodności, to jednak stanowi cenne wsparcie, pomagając radzić sobie z emocjonalnymi i psychologicznymi aspektami tego wyzwania. Dając przestrzeń na wyrażenie uczuć, rozwijanie strategii radzenia sobie ze stresem oraz wsparcie w relacjach, psychoterapia może znacząco przyczynić się do poprawy jakości życia osób borykających się z niepłodnością. Być może praca nad akceptacją siebie, poczuciem własnej wartości, przepracowanie pewnych trudności, lęków czy emocji towarzyszących staraniom o dziecko, przyniesie oczekiwane efekty, wskaże nowe drogi lub wspomoże osoby dotknięte tą trudnością.
Bibliografia:
- Chanduszko-Salska, J. (2016). Znaczenie pomocy psychologicznej i psychoterapii we wspomaganiu leczenie niepłodności partnerskiej, Postępy Andrologii Online, 3 (1), 22-32.
- Malina, A., Suwalska-Barancewicz, D., Znaczenie wsparcia społecznego dla dobrostanu psychicznego osób leczących się z powodu niepłodności, Polskie Forum Psychologiczne, 2020, tom 25, numer 4, s. 417–430.
- Makara-Studzińska, M., Wdowiak, A., Bakalczuk, G., Bakalczuk, Sz., Kryś, K. (2012). Problemy emocjonalne wśród par leczonych z powodu niepłodności, Seksuologia Polska, 10 (1), 28-35.
- Kołażyk, K. (2020). Psychoterapia jako czynnik wspomagający w leczeniu niepłodności, Kwartalnik Naukowy FIDES ET RATIO 3 (43)2020 ISSN 2082-7067.
Autorka artykułu: Klaudia Krzywicka
Jestem osobą pierwszego kontaktu, zapewnię Ci wsparcie psychologiczne oraz pomogę Ci wybrać nurt i psychoterapeutę. Możesz liczyć na poufność i pełną wyrozumiałość z mojej strony. Z ciepłem i empatią odpowiem na Twoje pytania oraz udzielę Ci pomocy. Tworzę w naszym ośrodku bezpieczną przestrzeń i ciepłą atmosferę. Zajmuję się również psychoedukacją.
