Zastanawiasz się, jak objawia się osobowość paranoidalna? Być może zauważasz u siebie podejrzliwe myślenie, brakuje Ci zaufania do innych ludzi, boisz się, że Twoje działania zawsze skończą się niepowodzeniem, a inni ludzie na pewno Cię odrzucą? Borykasz się ze złością, niechęcią, mściwością i innymi wrogimi uczuciami? A może zdarza się, że jesteś przekonany/-a, że inni próbują Ci zaszkodzić lub oszukać, wykorzystać lub manipulować? Czy to znaczy, że jest coś nie tak z Tobą ? Absolutnie nie. Możliwe, że cierpisz na schorzenie opisywane jako osobowość paranoidalna.
Objawy osobowości paranoidalnej
Zwróć uwagę na te objawy :
- Nadmierna podejrzliwość: Osoby z osobowością paranoidalną często mają chroniczne podejrzenia wobec innych ludzi bez uzasadnienia. Na przykład podejrzewają, bez uzasadnionego powodu, że ich małżonkowie lub partnerzy romantyczni są niewierni. Są zazdrośni i kontrolujący w związkach. Często nie biorą udziału w aktywnościach towarzyskich lub zawodowych.
- Brak zaufania: Trudno jest im zaufać innym ludziom. Często interpretują ich działania jako wrogie. Dopatrują się ukrytych znaczeń w niewinnych uwagach lub przypadkowych spojrzeniach innych. Trzymają urazy. Źle znoszą krytykę.
- Nadwrażliwość: Mają skłonność do przeżywania krytyki jako ataku osobistego, przeżywania uczucia smutku, przykrości przez nieadekwatnie długi czas. Mają trudności ze zrelaksowaniem się.
- Izolacja społeczna: Unikają kontaktów interpersonalnych ze względu na przekonanie o niebezpieczeństwie ze strony innych.
- Agresywność: Na rzekome zagrożenia reagują agresją lub wrogością. Dostrzegają ataki na siebie, których nikt inny nie widzi.
- Nadmierna obrona: Maja silną potrzebę bronienia się przed rzekomymi atakami lub manipulacjami. Nie dostrzegają swojego udziału w problemach lub konfliktach, uważając, że zawsze mają rację.
- Problemy emocjonalne: Osoby te mogą także cierpieć na depresję, lęk i brak pewności siebie. Stres i lęk związany jest z przeświadczeniem o złych intencjach innych ludzi i obawą przed zagrożeniem.
Przyczyny osobowości paranoidalnej
Naukowcy nie znają dokładnej przyczyny paranoidalnego zaburzenia osobowości, jednak najczęściej przypisuje się to czynnikom środowiskowym i biologicznym. Specjaliści jednak zwracają uwagę, że brak opieki emocjonalnej i fizycznej odgrywają znaczącą rolę w rozwoju osobowości paranoidalnej w okresie dojrzewania i wczesnej dorosłości. Tak więc przyczyny osobowości paranoidalnej mogą być różnorodne i często są złożone. Co mogą obejmować?
- Genetyka: Badania sugerują, że istnieje pewne dziedziczenie skłonności do zaburzeń osobowości. Sugerują, że istnieje pewne dziedziczenie predyspozycji do osobowości paranoidalnej. Osoby z rodzinną historią zaburzeń paranoidalnych mogą być bardziej narażone na rozwinięcie tego typu osobowości.
- Środowisko rodziny: Osoby z osobowością paranoidalną mogą mieć doświadczenia z dzieciństwa, takie jak prześladowanie, zaniedbywanie lub przemoc, które prowadzą do kształtowania się nieufności wobec innych ludzi. Rodzinna atmosfera podejrzliwości lub nadmiernie kontrolujący rodzice mogą zwiększać ryzyko rozwoju osobowości paranoidalnej. Przyczyną może też być brak poczucia skuteczności u dzieci, które były poniżane i krytykowane. W relacjach rodzinnych takich osób dominowało ośmieszenie.
- Doświadczenia życiowe: Traumatyczne wydarzenia, takie jak przemoc fizyczna, emocjonalna lub seksualna, mogą również przyczynić się do rozwoju tego zaburzenia. Negatywne doświadczenia społeczne, takie jak częste zawody, konflikty interpersonalne lub bycie obiektem oszczerstw, mogą przyczyniać się do rozwoju podejrzliwości i nieufności.
Jak poradzić sobie z tym zaburzeniem?
Jeśli cierpisz na to zaburzenie, istnieją strategie, które mogą pomóc Ci radzić sobie na co dzień:
- Wizyta u specjalisty: Zgłoszenie się na wizytę do lekarza psychiatry pomoże w postawieniu prawidłowej diagnozy. Na wizycie otrzymasz informacje o ewentualnym leczeniu farmakologicznym, które może pomóc w łagodzeniu objawów.
- Terapia: Regularne uczestnictwo w terapii może pomóc Ci zrozumieć swoje lęki i myśli oraz nauczyć się zdrowszych sposobów radzenia sobie z nimi.
- Wsparcie społeczne: Poszukiwanie wsparcia od bliskich osób, które Ci ufają, może być pomocne w łagodzeniu uczucia osamotnienia i izolacji.
- Samopielęgnacja: Dbaj o swoje zdrowie psychiczne i fizyczne poprzez regularną aktywność fizyczną, zdrową dietę i odpowiednią ilość snu.
- Techniki relaksacyjne: Nauka technik relaksacyjnych, takich jak medytacja czy głębokie oddychanie, może pomóc w zarządzaniu stresem i lękiem.
Jak może zmienić się Twoje życie gdy skorzystasz z powyższych wskazówek?
- Zwiększy się Twoje poczucia bezpieczeństwa i zaufania do innych ludzi.
- Będziesz umiał/-a rozpoznawać i zmieniać negatywne sposoby myślenia. Nauczysz się spoglądać na sytuacje w bardziej pozytywny sposób.
- Ułatwi Ci to nawiązywać bliższe relacje z rodziną, przyjaciółmi i innymi ludźmi. Zwiększysz poczucie bezpieczeństwa i zmniejszyć podejrzliwość.
- Otworzysz się na pomoc i wsparcie innych.
Osobowość paranoidalna może być trudnym wyzwaniem, zarówno dla osób cierpiących na nią, jak i dla ich bliskich. Jednak zrozumienie tego zaburzenia oraz skuteczne leczenie mogą znacząco poprawić jakość życia osób dotkniętych tą przypadłością. Jeśli podejrzewasz u siebie osobowość paranoidalną lub inne zaburzenia psychiczne, ważne jest, aby skonsultować się ze specjalistą.
Bibliografia:
- Torgersen, S., Lygren, S., Oien, P. A., Skre, I., Onstad, S., Edvardsen, J., … & Kringlen, E. (2000). A twin study of personality disorders. Comprehensive psychiatry
- Bowlby, J. (1982). Attachment and loss: Retrospect and prospect. American Journal of Orthopsychiatry
- Mullen, P. E., Martin, J. L., Anderson, J. C., Romans, S. E., & Herbison, G. P. (1996). Childhood sexual abuse and mental health in adult life. The British Journal of Psychiatry,
- Personality Disorders and Culture: Clinical and Conceptual Interactions red. Elsa Ronningstam,
- Psychologia osobowości Andrzej Nowak, Bogdan Zawadzki, Elżbieta Łukaszewska.
- Osobowość i zaburzenia osobowości Barbara Szmigielska, Małgorzata Szumskaj-Jagieliło.
- Psychologia kliniczna Jolanta Czernecka.
- Zaburzenia osobowości” Stanisław Krajewski.
- „Paranoia – obraz choroby” artykuł autorstwa Bogdana de Barbaro.
Autorka artykułu: Anna Malinowska
Nazywam się Anna Malinowska, jestem psychoterapeutką Transkulturowej Psychoterapii Pozytywnej w trakcie szkolenia. Wspieram osoby, które zmagają się z problemami w relacjach z innymi, z niskim poczuciem własnej wartości oraz brakiem motywacji lub doświadczają lęków.
