Z czym kojarzy ci się fraza „leczenie holistyczne”? Z medycyną alternatywną, w tym chińską,
czy ajurwedyjską, stawianiem baniek, piciem ziół i odpowiednio dobraną dietą? A może
medycyną komplementarną, czyli farmakoterapią uzupełnioną naturalnymi sposobami
radzenia sobie z chorobą? Jednak leczenie holistyczne obejmuje znacznie szerszy zakres
oddziaływań, i – co warto podkreślić – nie jest pojedynczą metodą, a szeregiem
usystematyzowanych działań w walce o swoje zdrowie, zarówno fizyczne, jak i psychiczne
Holistyczne podejście do zdrowia – co oznacza?
Czym więc właściwie jest leczenie holistyczne i holistyczne podejście do zdrowia? Holizm zakłada, że równowaga jest możliwa do osiągnięcia wówczas, gdy zajmiemy się trzema obszarami naszego życia
zewnętrznego i wewnętrznego: ciałem, duchem i umysłem. Jako że wszystkie aspekty
wzajemnie na siebie oddziałują, aby utrzymać równowagę, a – co za tym idzie – dobre
samopoczucie, należy na równi zająć się sferą emocjonalną, psychiczną, fizyczną, duchową
i społeczną. Człowiek to nie osobne, poszatkowane fragmenty, a całość – jeden, spójny
obraz, na którym każdy element ma takie samo znaczenie i wpływa na każdy inny.
Medycyna integralna i utrzymanie homeostazy
Jak już wspominałam, istnieje wiele sposobów leczenia. Najpopularniejsza, medycyna
konwencjonalna opiera się na stosowaniu przepisanych przez lekarza leków. Medycyna
alternatywna odrzuca konwencjonalną farmakoterapię na rzecz medycyny
niekonwencjonalnej. Medycyna komplementarna łączy oba aspekty w całość.
Czym różni się od nich medycyna integralna? Centrum Medycyny Integralnej Arizona
definiuje ją jako medycynę, która generuje i wspiera proces zdrowienia biorąc pod uwagę całą
osobę i wszystkie aspekty stylu życia. Szczególny nacisk kładzie się na relację pomiędzy
lekarzem a pacjentem. Przewiduje wykorzystanie wszystkich optymalnych terapii naukowych
przyznając pierwszeństwo metodom naturalnym i mniej inwazyjnym – oczywiście jeśli to możliwe
i słuszne w danym przypadku.
Oczywiście, o słuszności stosowania środków – czy naturalnych, czy farmaceutycznych –
powinien decydować lekarz – leczenie na własną rękę z pominięciem przebadanych
farmakologicznie leków może być fatalne w skutkach. Jednak warto podkreślić, że leki to nie
jedyne, co bierze udział w procesie zdrowienia danej osoby – bardzo często wpływ na nasz
stan ma wiele innych czynników, o które również należy zadbać.
Psychologia holistyczna – charakterystyka
Psychologia holistyczna to nic innego, jak eklektyczne podejście do myśli, ciała i duszy.
Stanowią one ten sam organizm, wpływają na siebie i ich docelowym zadaniem jest
przyniesienie spokoju i wewnętrznej równowagi. Holistyczna terapia traktuje aspekt
poznawczy, behawioralny i emocjonalny jako jeden team, zgraną całość, działającą na rzecz
uzyskania harmonii.
W psychologii, ale również terapii holistycznej, prócz standardowych narzędzi
terapeutycznych, zastosowanie znalazła również praca z ciałem, oddechem, uważnością i
medytacją. Wszystko po to, by osiągnąć zadowalający poziom integracji wewnętrznej, który
długofalowo poprawi nie tylko nastrój, ale również styl i sposób przeżywania, rozumienie
emocji i wzmocni samoświadomość.
Czy leczenie holistyczne obejmuje tylko 1 nurt terapii? Nie, pracować holistycznie można w różnych podejściach terapeutycznych, jednak zawsze warto zwracać uwagę na podejście danego terapeuty i zakres jego kompetencji.
Szukasz terapeuty? Zajrzyj do naszej zakładki Zespół.
Zaburzenia psychiczne a choroby somatyczne – wzajemny wpływ
Nie od dziś wiadomo, że stan psychiczny wpływa na stan fizyczny jednostki, i odwrotnie.
Istnieje odrębna klasa chorób, nazwana „psychosomatycznymi”. Pojęcie somatyzacji
oznacza przeżywanie chorób psychicznych w postaci objawów somatycznych. Szacunkowo,
aż 30% pacjentów zgłaszających się do lekarzy, przeżywa cierpienie fizyczne bez podłoża
organicznego, to jest bez cielesnej przyczyny bólu/dolegliwości.
Wg różnych teorii, przyczyną psychologiczną dolegliwości i chorób psychicznych może być, rzecz jasna:
- stres,
- traumy,
- cechy osobowości, takie jak współzawodnictwo i potrzeba ciągłej rywalizacji,
- mechanizmy wyparcia,
- mechanizmy projekcji, czyli przypisywanie innym swoich niechcianych emocji, uczuć i zachowań,
- cechy genetyczne,
- doświadczenie życiowe, także wczesnego dzieciństwa.
Możliwa jest również odwrotna sytuacja. Jak pokazały liczne badania, pogarszający się stan
zdrowia fizycznego, przewlekła choroba i ból mogą być przyczyną konkretnych stanów
psychicznych – choroby nie wywołują zaburzeń, ale mogą wywoływać zespół objawów
psychopatologicznych. Dlatego, z podejmowaniem działań terapeutycznych, ważne jest
zrobienie odpowiednich badań, bo niekiedy przyczyną naszych dolegliwości psychicznych
może być niewykryta choroba fizyczna.
Leczenie holistyczne a choroby psychiczne
Na czym polegać będzie leczenie holistyczne w dolegliwościach psychicznych?
Psychoterapia oraz farmakoterapia zwykle są podstawą do walki z chorobami psychicznymi.
Niekiedy sam psychoterapeuta, w ramach swoich kompetencji, może podjąć działania
mające na celu uzupełnienie leczenia w trakcie terapii poprzez dobór odpowiednich narzędzi
terapeutycznych, pracy z ciałem, oddechem, ruchem czy sztuką.
Poza psychoterapią i farmakoterapią zleconą przez lek. psychiatrę, istotne jest również
ewentualne leczenie konwencjonalne u lekarza danej specjalności. Dlatego skierowanie na
badania podczas wywiadu terapeutycznego jest powszechną praktyką wśród
psychoterapeutów.
Oczywiście, leczenie holistyczne można wspierać również odpowiednią dietą. Związek
pomiędzy odżywianiem a zdrowiem psychicznym ma duże znaczenie szczególnie w
zaburzeniach lękowych, problemach z pewnością siebie, ale również w innych chorobach
natury psychicznej. Wówczas, nieoceniona okazać się może konsultacja u psychodietetyka.
Także ruch może wspierać leczenie holistyczne – joga, siłownia, bieganie, taniec lub inne, wybrane jego formy mogą przyczynić się do zmniejszenia objawów psychicznych dolegliwości. Warto wybrać taki, który sprawia nam radość, daje satysfakcję lub działa relaksująco na nasz organizm.
Leczenie holistyczne – medytacja i uważność to również elementy leczenia, które możemy
praktykować sami. Warto jednak pamiętać, że nie zawsze i nie przy każdej chorobie
psychicznej tego typu aktywności przyniosą pożądane skutki – w niektórych dolegliwościach,
np. zaburzeniach lękowych lub PTSD, mogą przynieść efekt odwrotny od zamierzonego.
Co jeszcze składać się może na leczenie holistyczne? Masaże i automasaże, terapia
dźwiękiem, terapia śmiechem, suplementacja i wiele, wiele innych. Pamiętajmy, że w
leczeniu holistycznym istoty nie stanowią metody i narzędzia, a sposób patrzenia na osobę,
jako spójną całość i wzajemne oddziaływanie ciała, umysłu i ducha.
Jeżeli szukasz terapeuty, zapraszamy do rezerwacji wizyty online.
Bibliografia:
- Agnieszka, Holistyczne podejście do zdrowia, czyli…?, dostęp online: 17.05.2023, https://fundacjabadz.pl/holistyczne-podejscie-do-zdrowia-czyli/
- Grzywa Anna, Makara-Studzińska Marta, Grzywa-Celińska Anna, Zaburzenia psychiczne a choroby somatyczne, Curr Probl Psychiatry 2011; 12(1) s. 67-72
- Hortynska Kamila, Czym jest psychologia holistyczna?, dostęp online 17.05.2023, https://drkamilahortynska.com/czym-jest-psychologia-holistyczna/
- Skulimowska Katarzyna, Wzajemne wpływy stanu somatycznego i psychicznego u pacjentów z rozpoznaniem choroby somatycznej i z zaburzeniem nerwicowym, Psychoterapia 3 (158) 2011 s. 41–59
- Starzyńska-Kościuszko Ewa, Holistyczna (całościowa) koncepcja zdrowia: zdrowie jako wartość, Humanistyka i Przyrodoznawstwo 16, 2010, s. 319-326
- Zawada Ewa, Holistyczne podejście w budowaniu homeostazy człowieka, dostęp online: 17.05.2023, https://studiumzycia.pl/holistyczne-podejscie-w-budowaniu-homeostazy-czlowieka-ewa-zawada/
Autorka artykułu: Joanna Sadowska
Najważniejsze jest dla mnie Twoje bezpieczeństwo. Chcę, byś czuł(a) się zaopiekowany(a). Nie zawsze będzie łatwo — każda rewolucja to efekt złości, a zmiana to dziecko buntu. Ja będę z Tobą tam, gdzie Cię wiatr wywieje — czy na mieliznę, czy na wyspę, czy na otwartą wodę. W naszej relacji nigdy nie zostaniesz sam(a).
